سکته مغزی زمانی رخ می دهد که یک رگ خونی در مغز پاره می شود و خونریزی می کند، یا زمانی که خون رسانی به مغز مختل می شود. پارگی یا انسداد رگ های مغزی، مانع از رسیدن خون و اکسیژن به بافت های مغز می شوند. سکته مغزی یکی از اصلی ترین علت های مرگ و میر در جهان است. هر ساله افراد زیادی دچار این عارضه می شوند. در واقع بدون اکسیژن، سلول ها و بافت مغز آسیب دیده و در عرض چند دقیقه شروع به مرگ می کنند.
سکته مغزی که گاهی حمله مغزی نیز نامیده می شود، زمانی اتفاق می افتد که چیزی جریان خون بخشی از مغز را مسدود می کند یا زمانی که یک رگ خونی در مغز می ترکد. در هر صورت، بخشهایی از مغز آسیب دیده یا میمیرند. این عارضه می تواند موجب آسیب مغزی پایدار، ناتوانی طولانی مدت یا حتی مرگ بیمار شود. با ما همراه باشید تا در ادامه این مطلب بیشتر درباره علائم، انواع، روش های پیشگیری و درمان این عارضه صحبت کنیم.
سکته مغزی چیست؟
مغز حرکات ما را کنترل می کند، خاطرات ما را ذخیره می کند و منبع افکار، احساسات و زبان ما است. مغز همچنین بسیاری از عملکردهای بدن مانند تنفس و هضم غذا را کنترل می کند.
برای کارکرد صحیح، مغز شما به اکسیژن نیاز دارد. شریان های شما خون غنی از اکسیژن را به تمام قسمت های مغز شما می رسانند. اگر اتفاقی رخ دهد که جریان خون را مسدود کند، سلول های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می کنند، زیرا نمی توانند اکسیژن دریافت کنند. این امر موجب سکته می شود.
انواع سکته مغزی
سه نوع اصلی سکته مغزی وجود دارد:
حمله ایسکمیک گذرا (TIA) در واقع یک اختلال گذرا از عملکرد ناقص مغز است. این حمله به دلیل اختلال در خونرسانی مغزی رخ می دهد که می تواند عوارض ناگواری برای بیمار ایجاد کند. البته این با انواع اصلی سکته مغزی متفاوت است، زیرا جریان خون به مغز تنها برای مدت کوتاهی (زیر ۵ دقیقه) مسدود می شود.
سکته مغزی ایسکمیک در واقع انسداد ناشی از لخته یا ذرات (رسوبات چربی به نام پلاک) در شریان است. علائم و عوارض ایسکمیک می تواند بیشتر از علائم TIA طول بکشد و حتی ممکن است دائمی باشد. بیشتر سکتههای مغزی سکتههای ایسکمیک هستند.
سکته هموراژیک سخت ترین و خطرناکترین نوع سکتههای مغزی است. این عارضه در اثر ترکیدگی یا نشت رگ خونی که به مغز نفوذ می کند، ایجاد می شود.
ایا سکته مغزی خوب میشود
از آنجایی که سکتههای ایسکمیک و هموراژیک علل و اثرات متفاوتی بر بدن دارند، هر دو نیاز به درمان های متفاوتی دارند. تشخیص سریع برای کاهش آسیب مغزی و با استفاده از روش مناسب برای نوع عارضه مهم است. در پاسخ به سوال عنوان باید بگوئیم که بله. اگر هنگام مواجهه با این عارضه به بهترین جراح مغز و اعصاب تهران یا شهر خود مراجعه کنید، می توانید بهترین روش درمان سکته مغزی را پیش گرفته و خوب شوید.
در ادامه این مطلب، گزینه های درمانی سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک را بیان می کنیم. همچنین برخی نکات کلی برای تسریع روند بهبودی و نقاهت برای هر دو نوع عارضه را پوشش می دهیم.
سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک به دلیل انسداد یا باریک شدن عروق رخ می دهد. پزشکان متخصص مغز و اعصاب برای درمان بر روی بازگرداندن جریان کافی خون به مغز تمرکز می کنند. درمان با مصرف داروهایی شروع می شود که لخته ها را از بین برده و از تشکیل لخته های دیگر جلوگیری می کنند. پزشک ممکن است داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین یا تزریق فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (TPA) را برای شروع درمان، تجویز کند.
TPA در حذف کردن لخته ها بسیار موثر است. با این حال، تزریق باید ظرف ۴.۵ ساعت از شروع علائم سکته مغزی انجام شود. اقدامات اورژانسی شامل تزریق مستقیم TPA به داخل شریان مغز یا استفاده از کاتتر برای برداشتن فیزیکی لخته است. تحقیقات گسترده ای برای بررسی مزایای این روش ها همواره در حال انجام هستند.
برای کاهش خطر سکته مغزی خفیف یا TIA، جراحان می توانند از روش های دیگری نیز استفاده کنند. برای مثال، اندارترکتومی کاروتید یا باز کردن شریان کاروتید و برداشتن جریان پلاک های خونی به مغز می تواند به درمان بیمار کمک شایانی کند.
گزینه دیگر آنژیوپلاستی است. در این روش جراح با استفاده از یک کاتتر یک بالون کوچک را در داخل یک شریان تنگ شده باد می کند. سپس، یک لوله توری یا یک استنت را در دهانه شریان قرار می دهند تا با کمک آن از تنگ شدن مجدد شریان جلوگیری کند.
سکته هموراژیک
مهمترین دلیل سکته مغزی هموراژیک، نشت خون به مغز است. برای درمان آن پزشک سعی می کند خونریزی را کنترل و فشار روی مغز را کاهش دهد. معمولا درمان این عارضه با مصرف داروهایی آغاز میشود که فشار را در مغز کاهش میدهند و فشار خون کلی را کنترل میکنند. همچنین این داروها از تشنج و هرگونه انقباض ناگهانی رگهای خونی جلوگیری میکنند.
افرادیکه از از داروهای ضد انعقاد رقیق کننده خون یا داروهای ضد پلاکت مانند وارفارین یا کلوپیدوگرل استفاده می کنند، می توانند داروهایی برای مقابله با اثرات رقیق کننده های خون دریافت کند. امروزه جراحان می توانند برخی از عوارض و مشکلات رگ های خونی را که منجر به سکته های هموراژیک شده یا می توانند منجر شوند، را به خوبی درمان کنند.
هنگامی که یک آنوریسم (برآمدگی در رگ خونی که ممکن است ترکیده شود)، موجب سکته هموراژیک شود، جراح می تواند گیره های کوچکی را در پایه آنوریسم قرار دهد تا جریان خون را متوقف و آنوریسم را کوچک کند. اگر خونریزی به دلیل AVM رخ دهد، جراح می تواند آن را حذف کند. AVM ها اتصالات بین شریان ها و سیاهرگ ها هستند که می توانند در معرض خطر خونریزی باشند.
اگر اطلاعات کافی درباره آنوریسم مغزی ندارید، می توانید با مطالعه مقاله لینک شده مطالب آموزنده و خوبی کسب کنید.
علائم سکته مغزی خفیف
بی حسی یا ضعف ناگهانی در عضلات صورت، بازو یا پا، به خصوص در یک سمت بدن از علائم رایج این عارضه هستند. گیجی ناگهانی، مشکل در صحبت کردن، یا مشکل در درک گفتار، اختلال دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم نیز از نشانه های دیگر این مشکل هستند.
بیش از یک سوم افرادی که سکته مغزی خفیف یا TIA دارند و تحت درمان قرار نمیگیرند در عرض یک سال دچار سکته مغزی میشوند. ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد در عرض ۳ ماه پس از TIA دچار سکته می شوند. شناسایی و درمان TIA می تواند خطر سکته های بعدی را کاهش دهد.
پیشگیری از سکته مغزی
در واقع شما می توانید با انتخاب های سالم و کنترل شرایط سلامتی خود، از سکته مغزی جلوگیری کنید. در ادامه کارهایی که می توانید برای جلوگیری از این عارضه را انجام دهید، بیان می کنیم:
- مصرف غذاها و نوشیدنی های سالم. انتخاب گزینه های غذایی و میان وعده های سالم می تواند به شما در پیشگیری از سکته کمک کند.
- رعایت تناسب وزن
- داشتن فعالیت بدنی منظم
- عدم مصرف سیگار
- محدود کردن مصرف الکل
- کنترل کلسترول، فشار خون و دیابت یا قند خون به طور منظم
دوران نقاهت و بهبودی سکته مغزی
سکته مغزی یک رویداد بالقوه به منظور تغییر زندگی است که می تواند اثرات فیزیکی و عاطفی پایداری داشته باشد. بهبودی موفقیت آمیز پس از سکته مغزی اغلب شامل درمان های خاصی است، از جمله:
گفتار درمانی
این کار به مشکلات درک گفتار کمک می کند. تمرین، تمدد اعصاب و تغییر سبک ارتباطی همگی می توانند ارتباط را آسان تر کنند.
فیزیوتراپی
این امر می تواند به فرد کمک کند تا حرکت و هماهنگی را دوباره بدست آورد. مهم است که فعال بمانید، حتی اگر این کار در ابتدا دشوار باشد.
کاردرمانی
این مسئله می تواند به فرد کمک کند توانایی خود را در انجام فعالیت های روزانه مانند حمام کردن، آشپزی، لباس پوشیدن، خوردن، خواندن و نوشتن بهبود بخشد.
کمک دوستان و خانواده
بعد از سکته مغزی، دوستان نزدیک و اقوام باید سعی کنند به بیمار کمک کنند. این مهم است که دوستان و خانواده بدانند چه کاری باید برای کمک انجام دهند تا بیمار راحت تر این دوران را پشت سر بگذارد.
دوران ریکاوری بخش مهم و مداوم درمان این مشکل است. با کمک صحیح و حمایت دوستان و نزدیکان، بسته به شدت این عارضه، معمولاً برگشت به روتین زندگی عادی زودتر اتفاق می افتد.
دکتر خلیل میرزامحمدی به عنوان یکی از بهترین جراحان مغز و اعصاب ایران به بیماران کمک می کنند تا به بهترین و جدیدترین روش درمانی مشکلات و عوارض این بیماری ها را پشت سر بگذارند. شما می توانید با درج اطلاعات تماس خود در فرم زیر از دکتر وقت مشاوره بگیرید:
مداخلات سریع و حیاتی
درمان سریع برای این عارضه حیاتی است. سکته مغزی یک وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به مراقبت های اورژانسی دارد. اگر کسی در کنار شما علائم سکته مغزی را نشان داد، فوراً با ۱۱۵ یا اورژانس تماس بگیرید.
هر ثانیه برای بیمار بسیار مهم و حیاتی است. از هر ۳ بیمار سکته مغزی، ۱ نفر هرگز با اورژانس تماس نمی گیرند.
درمان خانگی سکته مغزی
اگرچه نمی توان تنها به درمان های خانگی برای بهبود این بیماری اکتفا کرد. اما در ادامه توصیه هایی که می توانند در کنار درمان پزشکی به بهبود سریعتر بیمار کمک کنند را معرفی خواهیم کرد:
- نوشیدن چای سیاه یا سبز
- اضافه کردن انار را به رژیم غذایی
- انجام یوگا و حرکات ورزشی کششی
- بهبود روحیه و افزایش مثبت اندیشی
- اضافه کردن سیر و زردچوبه به رژیم غذایی
- انجام مدیتیشن
