جراحی مغز و اعصاب

جراحی مغز و اعصاب برای درمان انواع بیماری های مغزی مانند تومور، لخته شدن خون، آنوریسم، صرع و بیماری پارکینسون انجام می شود. این عمل حتما باید توسط جراح مغز و اعصاب انجام شود و متخصص بیهوشی نیز باید نظارت و مراقبت های مورد نیاز بعد از عمل این جراحی حساس را انجام می دهد. در برخی موارد، متخصص بیهوشی باید یک متخصص بیهوشی اعصاب باشد و آموزش های بالینی پیشرفته را در زمینه بیهوشی جراحی های مغز و ستون فقرات دیده باشد.

برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید از صفحه اینستاگرام یا کانال آپارات دکتر میرزامحمدی دیدن کنید.

چه زمانی نیاز است جراحی مغز انجام شود؟

جراحی مغز و اعصاب در اصل ناهنجاری های فیزیکی در مغز (به دلیل نقص مادرزادی، بیماری یا آسیب مغزی) را اصلاح می کند. در صورت داشتن هر یک از شرایط زیر در داخل یا اطراف مغز ممکن است جراحی مغز انجام شود:

• عروق خونی غیر طبیعی
• آزاد کردن عصب تحت فشار
• آنوریسم مغزی
• خون ریزی
• لخته شدن خون
• آسیب به بافت محافظ مغز (dura)
• صرع
• آبسه مغزی
• آسیب دیدن عصب
• بیماری پارکینسون
• فشار بالا مغز بعد از ضربه به سر
• شکستگی جمجمه
• سکته مغزی
• تومورهای مغزی
• تجمع مایع در مغز
• درگیری عصب سه قلو در صورت

همه این موارد حتما نیاز به جراحی ندارند اما اگر این بیماری ها خطر مشکلات جدی برای سلامتی بیمار داشته باشند نیاز است که جراحی مغز و اعصاب انجام شود. به عنوان مثال، آنوریسم مغزی نیازی به جراحی باز مغز ندارد، و می توان با استفاده از کاتتری که به شریان کشاله ران وارد می شود این مشکل را برطرف کرد. اگر آنوریسم پاره شده باشد، ممکن است نیاز باشد پزشک جراحی بازی به نام کرانیوتومی انجام دهد.

جراحی مغز و اعصاب کار بسیار حساسی است و پزشک باید برای جلوگیری از آسیب رساندن به مناطقی از مغز که عملکردهای مهمی مانند صحبت کردن و حرکت را کنترل می کند، عمل را به دقت برنامه ریزی کند. پس در صورت نیاز به جراحی به یک پزشک متخصص جراح مغز و اعصاب باتجربه مراجعه کنید تا این عمل با کمترین عوارض ممکن انجام شود.

انواع جراحی مغز و اعصاب

باتوجه به عارضه مغزی پزشک متخصص تصمیم می گیرد که چه روشی را برای درمان و جراحی بیمار به کار ببرد. در ادامه برخی از انواع جراحی های مغز و اعصاب را بیان می کنیم:

کرانیوتومی یا عمل باز مغز

قسمتی از جمجمه برداشته می شود تا پزشکان به مغز دسترسی پیدا کنند. از این روش برای درمان تومور مغزی، بافت غیرطبیعی، خون یا لخته های خون به کار می رود. کاهش فشار پس از آسیب یا سکته؛ درمان آنوریسم مغزی یا شکستگی جمجمه با این روش درمان می شوند.

ترومبکتومی و ترمیم آنوریسم مغزی

برای انجام این عمل، بهترین جراح مغز و اعصاب با کمک کاتتر، سیم های فلزی نازک را از طریق یک رگ خونی بزرگ در کشاله ران بیمار وارد می‌کند تا به رگ های مغزی برساند و با تغییر رنگ رگ خونی مشکل ساز را بدون باز کردن جمجمه شناسایی می کند. این روش بیشتر در بیماران مبتلا به لخته خون در شریان مغز، آنوریسم مغزی (ناحیه ضعیف و برآمده در دیواره شریان) یا آنوریسم پاره شده که باعث خونریزی در مغز می شود، به کار می رود.

بیوپسی در جراحی مغز و اعصاب

بیوپسی یا نمونه برداری پس از تشخیص یک ناهنجاری در مغز انجام می شود. پزشک در حین جراحی مغز و اعصاب، برشی در جمجمه ایجاد می‌کند یا با کمک سوزنی قسمتی از سلول ها یا بافت مغز را برای آزمایش پاتولوژی خارج می کند.

تحریک عمیق مغز (DBS)

یک سری الکترود برای تحریک الکتریکی سیگنال های مغز در قسمت های خاصی از مغز کاشته می شوند. مولد پالس که تکانه های الکتریکی را برای سیگنال دادن به مغز ایجاد می کند، در ناحیه قفسه سینه قرار می گیرد. این نوع جراحی مغز و اعصاب معمولاً برای درمان بیماران مبتلا به اختلالات عصبی حرکتی مانند بیماری پارکینسون، لرزش و صرع به کار می رود.

نورواندوسکوپی

این روش کم تهاجمی شامل کشیدن یک لوله نازک به نام آندوسکوپ از طریق دهان، بینی یا برش‌های کوچک در جمجمه برای دسترسی یا برداشتن بافت مغز است. این جراحی مغز و اعصاب نسبت به جراحی باز مغز کمتر تهاجمی است. جراحی ترانس اسفنوئیدال آندوسکوپی (که به آن جراحی اندوسکوپیک هیپوفیز نیز گفته می شود) یکی از انواع نورواندوسکوپی است. در این جراحی پزشک آندوسکوپ را از طریق بینی وارد می کند و تومورهای مغزی و ضایعات نزدیک غده هیپوفیز را بر می دارد.

جراحی آندوسکوپی اندونازال

یک لوله نازک حامل یک آندوسکوپ از طریق حفره بینی تا قسمت جلویی مغز وارد می شود. این عمل مغزی تومور در نواحی جلوی مغز و بالای ستون فقرات بدون استفاده از جراحی باز مغز و اعصاب، بر می دارد. زمان بهبودی کم می شود و خطر عفونت در هر جراحی آندوسکوپی مغز در مقایسه با جراحی باز بسیار کمتر است.

با مطالع مقاله جراحی تومورهای ستون فقرات می توانید اطلاعات مفیدی درباره این عمل حساس کسب کنید.

جراحی مغز به صورت بیدار

این جراحی نوعی جراحی مغز و اعصاب باز است که بیمار در طول عمل بیدار است و با بیهوشی موضعی محل جراحی بی حس می شود. این نوع جراحی مغز به پزشک اجازه می دهد تا پاسخ بیمار به تحریک نواحی خاصی از مغز را ببیند و بررسی کند.

جراحی مغز و اعصاب به صورت بیدار کمک می کند که سیگنال های حرکت چشم، بینایی، گفتار، عملکرد حرکتی و حافظه در طول جراحی برداشتن تومور یا درمان صرع آسیب نبینند. این نوع عمل مغز برای درمان ناهنجاری در قسمتی از مغز به کار می رود که وظیفه عملکردهای حیاتی مانند حرکت، گفتار و بینایی را بر عهده دارد.

در طول عمل جراحی مغز بیدار، جراح یا پرستاران از بیمار سوالاتی درباره احساس او می پرسند تا آسیب عصبی غیر عمدی در حین برداشتن بافت یا قرار دادن دستگاه اتفاق نیافتد.

جراحی استریوتاکتیک مغز

تکنیک های تصویربرداری تخصصی، از جمله تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) نیز ممکن است همراه با کرانیوتومی، بیوپسی یا تکنیک های آندوسکوپی استفاده شوند. اسکن معمولا چند روز قبل از عمل انجام می شود. تصاویر به جراح کمک می کنند تا به ناحیه دقیق یک ناهنجاری مغزی حرکت کند.

اسکن‌های سه بعدی مغز که قبلاً به‌دست‌آمده‌اند، همراه با تصاویر جمع‌آوری‌شده در طول جراحی استفاده می‌شوند. آن‌ها به جراح مغز و اعصاب کمک می کنند تا مطمئن ترین راه را برای عبور از مغز شناسایی کنند، تا آنجا که ممکن است بافت غیر طبیعی را حذف کنند و از آسیب به بافت طبیعی جلوگیری شود. دقت بیشتر این تکنیک آسیب یا اختلال در بافت اطراف را به حداقل می رساند.

برداشتن فشار حفره خلفی یا هیپوفیز

از این روش برای درمان ناهنجاری در بخش هایی از مغز به نام مخچه و ساقه مغز مثلا جراحی تومور مخچه به کار می رود. برای درمان بیماری چیاری (Chiari)، جراح برشی را در پشت سر بیمار ایجاد می‌کند تا قسمت کوچکی از استخوان پایین جمجمه را بردارد. در این جراحی مغز و اعصاب فضای بیشتری برای مخچه ایجاد می کند و فشار نخاع را کاهش می دهد.

جراحی تومور مغزی

برخی از بیماران مبتلا به سرطان یا تومور مغزی با جراحی رادیو استریوتاکتیک درمان می‌شوند. در جراحی جراحی تومور مغزی پزشک با کمک چاقوی گاما، تومور یا عارضه مغزی را درمان می کند. چاقو گاما در واقع یک پرتو خارجی است که با شدت بالایی به تومور مغزی یا سایر ضایعات می تابد و آسیب به بافت سالم اطراف آن را به حداقل می رساند.

عوارض بعد از عمل تومور مغزی خوش خیم

مانند هر جراحی دیگری در جراحی مغز و اعصاب نیز خطر خونریزی، عفونت یا واکنش به داروی بیهوشی دارد. اگر دوست دارید درباره تومور مغزی خوش خیم اطلاعات بیشتری کسب کنید، مقاله لینک شده اطلاعات مفیدی به شما خواهد داد. سایر عوارض جانبی که ممکن است بلافاصله پس از جراحی رخ دهند عبارتند از:

• مشکل در تکلم
• تورم مغز
• گیجی یا هذیان
• سرگیجه
• سردرد
• مشکلات حرکتی یا تعادلی

عوارض طولانی مدتی که ممکن است پس از جراحی مغز و اعصاب رخ دهند، عبارتند از:

• تغییر رفتار
• ضربه مغزی
• مشکل در راه رفتن
• از دست دادن حافظه
• مشکلات در گفتار
• ضعف در بازوها یا پاها

اگر دوست دارید بدانید مراقبت های بعد از عمل جراحی مغزی چیست؟ همچنین میخواهید اطلاعات خود را در اینباره بیشتر کنید، می توانید مقاله لینک شده را مطالعه بفرمائید.