متاستاز مغز چیست؟ دستگاه های عصبی بدن از مغز انسان دستور می گیرند. به طور کلی مغز تمام دستورهای ارسالی به سایر اعضای بدن از طریق مغز انسان صورت می گیرد. پس مغز هر انسانی جزو مهم ترین بخش های بدنی او می باشد و زمانی که مغز انسان دچار مشکل شود ممکن است زندگی شخص را به خطر بیاندازد. یکی از تومورهای شایع در مغز متاستاز مغز نام دارد که در ادامه به جزئیات این بیماری می پردازیم.
متاستاز مغزی چیست؟
یکی از شایعترین تومورهای مغزی است که معمولا از سلول های سرطانی نشات می گیرند. در این نوع سلول های سرطانی ابتدا در قسمت های دیگر بدن ایجاد شده و بعد به مغز راه پیدا می کنند. شایعترین منشا این تومورها ابتدا از قسمت هایی مانند ریه، پوست و پستان شروع می شوند.
پس می توان گفت که تومورهایی که در بافت ها و اعضای دیگر بدن ایجاد شده و در ادامه از طریق خون به مغز راه پیدا می کنند متاستاز مغزی نامیده می شود. این تومور به دلیل قرار داشتن داخل مغز بسیار خطرناک و جدی می باشد. در مورد ضربه مغزی بیشتر بدانید.
برای کسب اطلاعات بیشتر و شنیدن صحبت های دکتر خلیل میرزامحمدی درباره درمان بیماری ها و جراحی های مغز و اعصاب می توانید از صفحه اینستاگرام یا کانال آپارات دکتر دیدن کنید.
متاستاز مغز چگونه رخ می دهد؟
همانطور که به آن اشاره شد این نوع تومور در اثر سلول های سرطانی که در نقاط دیگر بدن وجود دارد و از طریق خون به مغز می رسد به وجود می آید. در واقع سلول های سرطانی معمولاً از طریق خون به مغز می رسند. این سلول ها پس از رسیدن به مغز می توانند باعث ایجاد یک یا چند تومور شوند.
سلول هایی که در هر قسمت از بدن از تومور جدا می شوند وارد خون یا سیستم لنفاوی می شوند. اولین جایی که از اینجا می روند ریه هاست و بعد می توانند به سایر اندام ها بروند. سیستم ایمنی سعی می کند این سلول های سرطانی متحرک را از بین ببرد، اما اگر تعداد سلول های سرطانی بیش از حد زیاد باشد، سیستم ایمنی نمی تواند همه آنها را به یکباره از بین ببرد.
از آنجایی که جریان خون ریه ها مستقیماً به مغز می رود، سرطان ریه می تواند خیلی سریع به مغز متاستاز دهد. گاهی اوقات این متاستاز آنقدر سریع اتفاق می افتد که می توان متاستاز مغز را قبل از تشخیص سرطان ریه تشخیص داد. برخی از سرطان های اندام اولیه تمایل به متاستاز به تعدادی از اندام های اصلی دارند. به عنوان مثال، سرطان روده بزرگ تمایل به متاستاز به کبد و ریه دارد.
سرطان سینه به استخوان، ریه و مغز متاستاز می دهد. تصور می شود که این روندها به دلیل تعدادی از هورمون ها یا پروتئین ها باشد. در مورد جراحی تومور هیپوفیز از راه بیشتر بدانید.
علائم متاستاز مغزی
متاستاز مغز علائمی شبیه به دیگر سرطان ها را به همراه دارد که در ادامه برخی از علائم این بیماری را ذکر می کنیم:
۱-داشتن سردرد که یکی از اولیمن نشانه های ابتلا به تومور مغزی می باشد.
۲- حالت تهوع که ممکن است این حالت گاهی همراه با سردرد باشد.
۳- تشنج کردن بیمار
۴- کاهش سطح هوشیاری
۵- اختلالات در حرکت
۶- احساس ضعف و گزگز کردن در قسمت های مختلف بدن
چه سرطان هایی ممکن است باعث ایجاد متاستاز مغز شود؟
برخی از سرطان ها ی زیر ممکن است از دلایل ایجاد متاستازها باشند.
۱- سرطان ریه
۲- سرطان پوست
۳– سرطان پستان
۴– سرطان روده بزرگ
۵– سرطان کلیه
چه کسانی در خطر ابتلا به متاستاز مغز هستند؟
این بیماری در آقایان بیشتر از خانم ها دیده می شود. این بیماری در افراد مسن با میانگین سنی ۵۰ تا ۷۰ سال بیشتر رخ می دهد.
بیشترین متاستاز مغزی در چه قسمت هایی از بدن رخ می دهد؟
اگرچه همه انواع سرطان در بدن می توانند به مغز متاستاز دهند، اما اغلب سرطان های ریه، سینه، کلیه و روده بزرگ و ملانوم منجر به این عارضه می شوند. سرطان سینه و کلیه اغلب باعث ایجاد یک تومور منفرد در مغز می شود. سرطان ریه و روده بزرگ و ملانوم باعث ایجاد تعداد زیادی تومور می شود.
تقریباً ۶۰ درصد از متاستازهای مغزی از سرطان ریه منشأ می گیرند. حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از سرطان های سینه نیز منجر به این عارضه می شوند. تقریباً در ۱۵ درصد از تومورهای متاستاتیک مغزی، محل تومور اولیه غیرقابل تشخیص است. در این حالت احتمالاً پس از تشکیل اولین سرطان (اولیه) و دادن سلول های متاستاز به خون توسط مکانیسم ایمنی بدن از بین می رود. اما سلول های متاستاز می توانند به مغز برسند و به تکثیر خود ادامه دهند.
سرطان هایی که اغلب به مغز متاستاز می دهند چه ویژگی هایی دارند؟
در ادامه سرطان هایی که می توانند منجر به متازتاز مغز شوند را معرفی می کنیم:
سرطان ریه
۱. از دیگر موارد شایع تر است.
۲. حدود ۳۵ درصد از سرطان های ریه به مغز متاستاز می دهند.
۳. متاستاز مغز می تواند قبل یا همزمان با سرطان اولیه ریه رخ دهد.
سرطان پستان
۱. دومین مورد شایع سرطان هایی هستند که به مغز متاستاز می دهند.
۲. حدود ۳۰-۱۰ درصد سرطان های سینه به مغز متاستاز می دهند.
۳. متاستازها چندین سال پس از تشخیص سرطان سینه رخ می دهد.
۴. متاستاز مغز معمولاً در زنان جوانتر و قبل از یائسگی رخ می دهد.
۵. تومورهای متاستاتیک منفرد یا چندگانه به همان اندازه شایع هستند.
ملانوما
۱. سومین شایع ترین سرطان هایی هستند که به مغز متاستاز می دهند.
۲. تقریباً ۳۰-۴۰ درصد ملانوم ها به مغز یا مننژ متاستاز می دهند.
۳. متاستازها چندین سال پس از تشخیص تومور اولیه رخ می دهد.
۴. متاستازهای متعدد مغزی شایع هستند.
۵. تومورهای متاستاتیک به دلیل غنی بودن از عروق خونی تمایل به خونریزی دارند.
سرطان کلیه
۱. چهارمین شایع ترین سرطان ها سرطان هایی هستند که به مغز متاستاز می دهند.
۲. حدود ۵-۱۰ درصد از سرطان های کلیه متاستاز مغزی دارند.
۳. متاستازها چندین سال پس از تشخیص تومور اولیه رخ می دهد.
۴. متاستازها معمولا تومورهای منفرد هستند.
۵. تومور متاستاتیک معمولا دارای رگ های خونی نیز می باشد.
سرطان روده بزرگ
۱. پنجمین شایع ترین سرطان ها، سرطان هایی هستند که به مغز متاستاز می دهند.
۲. حدود ۵ درصد از سرطان های روده بزرگ به مغز متاستاز می دهند.
۳. متاستازها چندین سال پس از تشخیص تومور اولیه رخ می دهد.
۴. متاستازها معمولا تومورهای منفرد هستند.
عوارض متاستاز مغز
مغز یکی از حیاتی ترین و مهم ترین بخش های بدن است. فضای جمجمه یک فضای محدود می باشد که در صورت وجود تومور و رشد آن باعث وارد شدن فشار به مغز می شود که این اتفاق بسیار خطرناک است. در مورد تومورهای مهره گردنی بیشتر بدانید.
تشخیص متاستاز مغزی
بیماران مشکوک به متاستاز مغز با انجام برخی از آزمایش ها مانند آزمایش خون، عکس های رادیو گرافی، سی تی اسکن، ام آر آی پزشک می تواند بیماری های آن ها را تشخیص دهد.
درمان متاستاز مغز
پس از انجام آزمایش های لازم و تشخیص این بیماری بهتر است با بهترین جراح مغز و اعصاب مشورت کنید. پزشک با بررسی سوابق پزشکی فرد و پیدا کردن علت اصلی تشکیل متاستاز به درمان این بیماری می پردازد. به طور کلی روش های درمانی متاستاز مغز شامل استفاده از دارو، پرتو درمانی و جراحی می باشد. انتخاب روش درمانی برای بیمار به اندازه تومور، محل قرار گیری تومور و علائم شخص بستگی دارد.
استفاده از دارو برای درمان متاستاز مغز
در برخی از موارد پزشک متخصص برای کنترل علائم این بیماری از برخی از داروها استفاده می کند. این داروها عبارتند از:
داروهای استروئیدی که برای کاهش علائم تومور و تورم در اطراف متاستازهای مغزی استفاده شود.
داروهای ضد تشنج که در صورت ایجاد تشنج در بیمار، پزشک به منظور جلوگیری از تسنج تجویز می کند.
پرتو درمانی
در این روش از پرتوهایی مانند اشعه ایکسبرای از بین بردن سلول های تومور استفاده می کنند.پرتو درمانی دارای روش های متفاتی است که عبارتند از:
پرتو درمانی کل مغز
در این روش پرتو به کل مغز وارد شده تا سلول های تومور از بین بروند.برخی از عوارض بعدی این نوع پرتو درمانی عبارت است از: خستگی، کاهش شناختی، ریزش مو و حالت تهوع.
رادیو جراحی استریوتاکتیک
این روش معمولا در یک جلسه انجام می شود و پزشک می تواند در یک جلسه تومور بیمار را درمان کند. این روش ممکن است عوارضی مانند حالت تهوع، سرگیجه، تشنج و سردرد را به همراه داشته باشد.
پزشک با در نظر گرفتن جوانب کار نوع پرتو درمانی بیمار را انتخاب می کند. ایجاد کاهش شناختی در روش رادیو جراحی استریوتاکتیک از پرتو درمانی کل مغز کمتر است.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از یک سری داروهای خاص برای از بین بردن سلول های سرطانی در حال رشد بدن استفاده می شود.
جراحی
اگر متاستازهای مغزی در قسمتی قرار داشته باشند که به جراح اجازه ی عمل جراحی را بدهد، جراح تلاش میکند تا با عمل جراحی سلول های سرطان را از بین ببرد. در جراحی ممکن است پزشک نتواند تمام تومور را خارج کند و تنها بخشی از آن را در بیاورد که این موضوع نیز به کاهش علائم بیمار نیز کمک می کند.
خطرات جراحی متاستاز مغزی
جراحی متاستاز مغزی مانند سایر روش های جراحی ممکن است دارای خطرات و عوارضی باشد. این خطرات شامل موارد زیر می باشد.
۱- نقص عصبی
۲– عفونت
۳– خونریزی
۴– آسیب مغزی
برای انجام جراحی باید به بهترین جراح مغز و اعصاب در تهران یا شهر دیگری مراجعه نمود. این اطمینان را داشته باشید که با انتخاب بهترین جراح مغز و اعصاب می توانید احتمال بروز این خطرات را کاهش داده و به حداقل برسانید.
نتیجه گیری
متاستاز مغزی از جمله تومورهای خطرناک است. زیرا مغز بر خلاف دیگر نقاط بدن دارای جمجمه و فضای کوچکی می باشد که اگر سلول های سرطانی در آن رشد کرده و بزرگ شوند باعث فشار به مغز می شوند. در نتیجه در صورت مشاهده هر یک از علائم مشکوک ذکر شده در مقاله به پزشک مراجعه کرده تا درمان را هر چه سریعتر شروع کرده و از بروز عوارض خطرناک جلوگیری کند.
