تومور هیپوفیز و دلیل ایجاد آن هنوز توسط محققان به اثبات نرسیده است. غده هیپوفیز به طور کلی یکی از مهم ترین غدههای بدن است تومورها با بزرگ شدن به سلولهای هیپوفیز آسیب میرسانند و باعث جلوگیری از عملکرد صحیح آن میشوند. کم کاری در غده هیپوفیز با خستگی، فشار خون پایین و تغییر امیال در عملکرد جنسی رابطه مستقیم دارد. در این مقاله قصد داریم درباره تومور هیپوفیز صحبت کنیم.
تومور هیپوفیز چیست؟
یکی از مهمترین غدد بدن متعلق به غده هیپوفیز است. این غده با ترشح هورمونها کنترل عمده فعالیتهای بدن را برعهده دارد. در واقع تومور هیپوفیز باعث ایجاد اختلال در ترشح هورمونها میشود و در نهایت در عملکرد کلی بدن نیز اختلال ایجاد میکند. تومور هیپوفیز در برخی موارد دارای علائم نیست. در زمان تشخیص تومور هیپوفیز دو نوع عملکردی و غیر عملکردی وجود دارد. در زمانی که تومور باعث تولید هورمونهای اضافی شود، عملکردی و زمانی که هورمونهای اضافی تولید نمیشود به آن غیر عملکردی میگویند. اغلب تومورهای هیپوفیز روی اعصاب بینایی مجاور باعث ایجاد فشار میشوند و میتوانند برای بینایی ایجاد مشکل کنند.
بیشتر تومورهای هیپوفیز برخلاف علائم تومور مغزی، علائم و نشانههایی را ایجاد نمی کنند و در نتیجه تشخیص داده نمی شوند. همچنین امکان دارد فقط در طی یک آزمایش معمول تصویربرداری مغز پیدا شوند. حدود ۲۵ درصد از افراد ممکن است بدون آنکه بدانند تومورهای کوچک هیپوفیز اشته باشند.
علائم تومور هیپوفیز
همانطور که پیش تر گفته شد، تمامی تومورهای هیپوفیز علائمی را ایجاد نمیکنند. در برخی مواقع تومور هیپوفیز در اثر آزمایشات دیگری مثل سی تی اسکن و ام آر آی پیدا میشوند. در صورتی که تومور هیپوفیز علائمی را ایجاد نکند، نیازی به درمان نیز نخواهد داشت.
علائم تومور هیپوفیز ممکن است ناشی از فشار تومور بر مغز یا قسمتهای دیگر بدن باشد. علائم همچنین می تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی باشد. هنگامی که تومور هیپوفیز بیش از حد یک یا چند هورمون تولید کند، سطح هورمون می تواند افزایش یابد. یا یک تومور بزرگ که عملکرد غده هیپوفیز را مختل می کند ممکن است باعث کاهش سطح هورمون شود.
علائم ناشی از فشار تومور
ماکروآدنوم میتواند بر غده هیپوفیز، اعصاب، مغز و سایر قسمتهای بدن فشار وارد کند. که علائمی به شرح زیر دارد:
- در قسمت سر ایجاد درد میشود.
- مشکلات چشمی ناشی از فشار روی عصب بینایی، به ویژه از دست دادن دید جانبی که به آن دید محیطی و دید دوگانه نیز می گویند.
- درد در صورت، گاهی شامل درد سینوسی یا گوش درد نیز میشود.
- در قسمت پلک افتادگی ایجاد میشود.
- ممکن است فرد دچار تشنج شود.
- فرد احساس تهوع و استفراغ را تجربه میکند.
علائم ناشی از تغییرات هورمونی
ماکروآدنوم ها می توانند توانایی غده هیپوفیز را برای ساختن هورمون ها محدود کنند. هنگامی که این اتفاق می افتد، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فرد احساس کمبود انرژی دارد.
- امکان دارد فرد احساس خستگی یا ضعف کند.
- احساس سرما یکی از علائم این نوع تومور هیپوفیز است.
- ممکن است حالت تهوع وجود داشته باشد.
- یکی از علائم دیگر مشکلات جنسی مثل مشکل نعوظ و کاهش میل به رابطه جنسی است.
- در چرخههای قاعدگی تغییراتی ایجاد خواهد شد.
- کاهش یا افزایش وزن بدون هیچ تلاشی مشاهده میشود.
علتهای ایجاد تومور هیپوفیز چیست؟
علل اصلی ایجاد تومور هیپوفیز هنوز توسط دانشمندان به طور دقیقی یافته نشده است. اما به طور کلی از سالها پیش تا به امروز پیشرفتهای زیادی برای درک چنین اختلالی صورت گرفته است.
غده هیپوفیز اندامی کوچک به اندازه یک نخود است که در پایه مغز و در پشت بینی قرار دارد. غده هیپوفیز با اینکه اندازه کوچکی دارد، اما تقریباً بر تمام قسمتهای بدن تأثیر می گذارد. هورمون هایی که آن را تولید می کنند، عملکردهای مهم بدن مانند رشد، فشار خون و تولید مثل را کنترل می کنند.
در موارد نادر، تومورهای هیپوفیز می توانند توسط ژن هایی ایجاد شوند که فرد به ارث برده است. اما بیشتر آنها دلیل ارثی مشخصی ندارند. با این وجود، دانشمندان تصور می کنند که تغییرات در ژن ها میتواند نقش مهمی در چگونگی ایجاد تومورهیپوفیز داشته باشد.
تشخیص تومور هیپوفیز
برای تشخیص تومور هیپوفیز علاوه بر شرح حال گیری توسط متخصص آزمایشاتی نیز تجویز میشود که به شرح زیر هستند:
آزمایش خون و ادرار
این آزمایش ها سطح هورمون در خون و ادرار شما را بررسی می کند.
سی تی اسکن
این آزمایش از کامپیوتر و اشعه ایکس برای ساختن یکسری تصاویر از بدن فرد بیمار استفاده میکند.
ام آر آی
این آزمایش از آهنرباهای بزرگ، امواج رادیویی و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام ها و ساختارهای بدن شما استفاده می کند.
بیوپسی
در طی این آزمایش، ارائه دهنده نمونه بافت را با سوزن یا در حین جراحی برمیدارد، سپس زیر میکروسکوپ بررسی میشود. بیوپسی می تواند تشخیص دهد که آیا سرطان یا سایر سلولهای غیر طبیعی وجود دارد یا خیر.
کلام پایانی
متخصص برای انتخاب نوع درمان مثل جراحی تومور هیپوفیز یا آزمایشات تشخیصی، فاکتورهای بسیاری را بررسی میکند. این فاکتورها شامل سن بیمار، سابقه پزشکی او، مدت زمان مشاهده علائم و سابقه خانوادگی میشود.
